Τι θέλεις να γίνεις όταν μεγαλώσεις;

Τούτη την περίοδο μας απασχολεί ως οικογένεια το μέλλον της Π. Είναι στην πρώτη λυκείου και πρέπει να αποφασίσει από τώρα τι θα κάνει με τη ζωή της έτσι ώστε μέχρι τις 27 Φεβρουαρίου να παραδώσει στο σχολείο την λίστα των μαθημάτων κατεύθυνσης και ενδιαφέροντος που θα την φέρουν πιο κοντά στο μέλλον της. Πριν τρία χρόνια ξαναζήσαμε το ίδιο δράμα ως οικογένεια όταν η Ε. βρισκόταν στην πρώτη λυκείου. Για να μπορέσουμε να αντιληφθούμε πώς λειτουργεί το σύστημα, πήγαμε σε δύο διαλέξεις που δόθηκαν στο σχολείο, κατεβάσαμε ό,τι διαθέσιμο υλικό υπήρχε στο ίντερνετ, είδαμε καθηγητές, συμβούλους, αντιπροσώπους πανεπιστημίων, συζητήσαμε τις κλίσεις και τις επιλογές της και μετά από πολλή προβληματισμό, η κόρη μας κατέληξε ποιο θα είμαι μέσες άκρες το μέλλον της. Αν στην πορεία μετάνιωνε, tough luck, που λέμε. Ενημερωτικά, για την ώρα κάνει foundation στην Τέχνη, που αυτό την ενδιέφερε και δεν έχει μετανιώσει, ακόμα. Ίδωμεν...

Πίσω στην Π. Ξανά μανά τα ίδια. Διαλέξεις στο σχολείο, συναντήσεις με συμβούλους, καθηγητές, αντιπροσώπους πανεπιστημίων, συζητήσεις και πολλά «πες μας τι σου αρέσει, τι θα ήθελες να γίνεις όταν μεγαλώσεις, τι σε ευχαριστεί, τι σου προκαλεί βαρεμάρα, ποιο μάθημα δεν θα ήθελες ποτέ ξανά να διδαχτείς, τι θέλεις να σπουδάσεις, πού θέλεις να σπουδάσεις» και άλλα πιεστικά και αγωνιώδη ερωτήματα που υποβάλλουμε εδώ και μέρες στο παιδί μας, με τη μορφή ανάκρισης. Και το παιδί πελαγωμένο να λέει τη μια έτσι, την άλλη γιουβέτσι, γιατί είναι αδύνατον μια 15χρονη να μπορεί από τώρα να αποφασίσει για ολόκληρη τη μετέπειτα ζωή της. Ανοίγει και ξανανοίγει την λίστα των μαθημάτων κατεύθυνσης, όπως τα αποκαλούν και πηγαίνει στις παραπομπές για να αντιληφθεί περί τίνος πρόκειται.

Όπως λειτουργεί το σύστημα, ένας μαθητής της πρώτης λυκείου, πρέπει να αποφασίσει πρώτα ποια μαθήματα θέλει να διδάσκεται στην τρίτη λυκείου και έπειτα να καταλήξει σε αυτά της δευτέρας. Ο λόγος είναι γιατί τα περισσότερα είναι προαπαιτούμενα, άρα αν κάνεις λάθος, δύσκολο έως αδύνατο να το σώσεις. Είναι και ολόκληρη επιστήμη να αντιληφθείς πώς λειτουργεί το Ενιαίο Λύκειο σήμερα. Και ως γνωστόν εδώ και μια 30ετία το σύστημα αλλάζει κάθε 4-5 χρόνια. (Εγώ είμαι της εποχής των ΛΕΜ, να φανταστείτε. Πώς λέμε από τον καιρό του πόλιπιφ;)

Η αλήθεια, πάντως, είναι ότι στο υφιστάμενο σύστημα (το οποίο θα αλλάξει ασφαλώς έως το 2010) υπάρχει μια σειρά μαθημάτων που ακούγονται ενδιαφέροντα, τουλάχιστον με βάση την περιγραφή τους. Είναι π.χ. η επιστήμη περιβάλλοντος, που περιλαμβάνει βασικές γνώσεις που αφορούν την έννοια της βιόσφαιρας, τον ενεργειακό κύκλο της γης και της υδρόσφαιρας, τους βιομηχημικούς κύκλους της βιόσφαιρας και βασικά στοιχεία κατανόησης του φυσικού κόσμου και της διατήρησης της ζωής. Ένα άλλο ενδιαφέρον μάθημα ακούγεται η Πολιτική Οικονομία που ασχολείται με οικονομικά μεγέθη, το βιοτικό επίπεδο, την παγκοσμιοποίηση και άλλα σύγχρονα θέματα. Υπάρχουν φυσικά και τα στάνταρ μαθήματα θετικής, οικονομικής, τεχνολογικής και θεωρητικής κατεύθυνσης με παραλλαγές, που ετοιμάζουν τα παιδιά αποκλειστικά για πρόσβαση στα πανεπιστήμια της Κύπρου και τα ΑΑΕΙ της Ελλάδας. Ανάμεσα όμως στα μαθήματα που γίνονται «για γεμωσιά» είναι και κάποια που ετοιμάζουν τα παιδιά -και ιδιαίτερα τα κορίτσια -να τελιώσουν το σχολείο, να παντρευτούν και να κάνουν οικογένεια. Ναι καλά, διαβάσατε. Μάθημα κατεύθυνσης, παρακαλώ, είναι η "Οικογενειακή Αγωγή" Β και Γ Λυκείου, όπου ανάμεσα σε άλλα, τα παιδιά «αποκτούν σωστές στάσεις και δεξιότητες ως μελλοντικοί σύζυγοι και γονείς» ενώ «αποδέχονται τη σημασία του θεσμού του γάμου τη δημιουργία υγιούς οικογένειας στη σύγχρονη κυπριακή πραγματικότητα». Δεν ισοπεδώνω, υποστηρίζοντας ότι τέτοιες γνώσεις και δεξιότητες δεν θα ήταν χρήσιμες, αλλά να προσφέρεται και ως μάθημα, δεν ξέρω ποιος νους το σκέφτηκε. Συναφές είναι και το μάθημα ενδιαφέροντος «Οικιακή Οικονομία και Βρεφοκομία» που σκοπός του είναι «να ευαισθητοποιήσει τους μαθητές ως μελλοντικούς γονείς, καλλιεργώντας το σεβασμό προς την οικογένεια».

Για να μην κολλήσω μόνο στα πιο πάνω που τα αναφέρω γιατί μου (ξανα)έκαναν εντύπωση, σημειώνω ότι υπάρχουν μαθήματα ενδιαφέροντος με πραγματικό ενδιαφέρον, όπως είναι η ψυχολογία, η κοινωνιολογία, το θέατρο, η φωτογραφία και άλλα.

Αλλά, πάντα υπάρχει ένα αλλά. Αν η Π. αποφασίσει με βάσει τι νομίζει πως θέλει να γίνει όταν θα μεγαλώσει και επιλέξει (συμφεροντολογικά) να πάρει μαθήματα που θα της δώσουν ένα καλό βαθμό απολυτηρίου (γιατί μόνο αυτό είναι το ζητούμενο για τους μαθητές που θέλουν να σπουδάσουν σε χώρες που απαιτούνται άλλου είδους εξετάσεις) μπορεί να βρεθεί ενώπιον αρνητικών εκπλήξεων. Αν για παράδειγμα επιλέξει γαλλικά, εάν δεν το επιλέξουν άλλοι 15 μαθητές από το λύκειο της, θα ψάχνει είτε να κάνει μετεγγραφή σε λύκειο που το προσφέρουν είτε να επιλέξει μάθημα για να αντικαταστήσει την αρχική της επιλογή. Αν αυτό συμβεί και σε δεύτερο μάθημα, τρέχα γύρευε. Μπορεί να καταλήξει χωρίς να το θέλει με «Οικογενειακή Αγωγή» ή με "δακτυλογραφία"...
Ένα μπάχαλο, με άλλα λόγια και άντε να βγάλεις άκρη, κύριοι ιθύνοντες της Παιδείας μας.